Czasownik „lassen” w języku niemieckim jest niezwykle wszechstronny i ma wiele znaczeń, co często sprawia trudności uczącym się. Poniżej przedstawiam najważniejsze zastosowania:
1. Zostawiać/Pozostawiać (bez dodatkowego czasownika):
To podstawowe znaczenie „lassen”, gdy występuje samodzielnie.
- Ich lasse meine Schuhe draußen. – Zostawię moje buty na zewnątrz.
- Lass mich in Ruhe! – Zostaw mnie w spokoju!
- Wo hast du mein Buch gelassen? – Gdzie zostawiłeś moją książkę?
2. Pozwalać komuś na coś (lassen + bezokolicznik):
W tym znaczeniu „lassen” łączy się z innym czasownikiem w bezokoliczniku. Osoba, której na coś pozwalamy, występuje w bierniku (Akkusativ).
- Die Eltern lassen die Kinder länger spielen. – Rodzice pozwalają dzieciom dłużej się bawić.
- Ich lasse dich das Auto fahren. – Pozwolę ci prowadzić samochód.
3. Kazać komuś coś zrobić / Zlecić wykonanie czegoś (lassen + bezokolicznik):
Również z bezokolicznikiem, ale „lassen” oznacza, że ktoś inny wykonuje czynność na nasze polecenie lub z naszego zlecenia. Tu również osoba, której coś zlecamy, występuje w bierniku (Akkusativ).
- Ich lasse mir die Haare schneiden. – Każe sobie obciąć włosy (tzn. fryzjer mi je obcina).
- Er lässt sein Auto reparieren. – On każe naprawić swój samochód (tzn. oddaje go do naprawy).
- Die Lehrerin lässt die Schüler den Text übersetzen. – Nauczycielka każe uczniom przetłumaczyć tekst.
4. Dać się zrobić / być możliwym (lassen + sich + bezokolicznik):
W tym przypadku „lassen” występuje w konstrukcji zwrotnej z „sich” i oznacza, że coś jest wykonalne, możliwe do zrobienia, lub nie.
- Das lässt sich machen. – To da się zrobić.
- Dieses Problem lässt sich nicht lösen. – Tego problemu nie da się rozwiązać.
Odmiana czasownika „lassen”:
„Lassen” jest czasownikiem nieregularnym.
| Osoba | Czas teraźniejszy (Präsens) | Czas przeszły prosty (Präteritum) | Czas przeszły złożony (Perfekt) |
| ich | lasse | ließ | habe gelassen (gdy samodzielny) |
| du | lässt | ließest | hast lassen (gdy z innym czasownikiem) |
| er/sie/es | lässt | ließ | hat gelassen/lassen |
| wir | lassen | ließen | haben gelassen/lassen |
| ihr | lasst | ließt | habt gelassen/lassen |
| sie/Sie | lassen | ließen | haben gelassen/lassen |
Ważne uwagi dotyczące czasu przeszłego Perfekt:
- Gdy „lassen” występuje samodzielnie (w znaczeniu „zostawiać”), używamy formy gelassen:
- Ich habe meine Schlüssel zu Hause gelassen. – Zostawiłem moje klucze w domu.
- Gdy „lassen” występuje z innym czasownikiem w bezokoliczniku, „lassen” pozostaje w formie bezokolicznika i nie przyjmuje przedrostka „ge-„. Tworzy tzw. Ersatzinfinitiv (bezokolicznik zastępczy):
- Ich habe mein Auto reparieren lassen. – Oddałem samochód do naprawy. (NIE: habe reparieren gelassen)
- Sie hat die Kinder spielen lassen. – Pozwoliła dzieciom bawić się. (NIE: hat spielen gelassen)
Przykłady użycia w zdaniach:
- Lass uns gehen! (tryb rozkazujący) – Chodźmy! (Sugestia)
- Ich muss mein Fahrrad reparieren lassen. – Muszę oddać rower do naprawy.
- Kannst du das Licht anlassen? – Możesz zostawić światło włączone?
- Das Zimmer lässt sich leicht aufräumen. – Pokój łatwo da się posprzątać.