Czas teraźniejszy (de onvoltooid tegenwoordige tijd, w skrócie o.t.t.) w języku holenderskim służy do opisywania czynności, które dzieją się w tej chwili, ale też tych, które powtarzają się regularnie, albo są prawdziwe zawsze.
Tworzenie czasu teraźniejszego
Aby utworzyć czas teraźniejszy, musisz wiedzieć, jak wygląda temat czasownika (de stam). Temat to po prostu bezokolicznik (de infinitief) minus końcówka -en. Na przykład:
- z bezokolicznika werken (pracować) tworzysz temat werk.
- z lezen (czytać) tworzysz lez (uwaga: jeśli temat kończy się na pojedynczą samogłoskę, dodaje się drugą, ale o tym później).
Następnie dodajesz do tego tematu odpowiednie końcówki w zależności od osoby.
| Osoba | Końcówka | Przykład: werken (pracować) |
| ik (ja) | brak końcówki | ik werk (ja pracuję) |
| jij/je (ty) | -t | jij werkt (ty pracujesz) |
| hij/zij/het/u (on/ona/ono/Pan/Pani) | -t | hij/zij/het/u werkt (on/ona/ono/Pan/Pani pracuje) |
| wij/we (my) | -en | wij werken (my pracujemy) |
| jullie (wy) | -en | jullie werken (wy pracujecie) |
| zij/ze (oni/one) | -en | zij werken (oni/one pracują) |
Przykłady i wyjątki
1. Czasowniki nieregularne
Podobnie jak w innych językach, niderlandzki ma też czasowniki, które nie do końca pasują do tej reguły. Jednym z najczęstszych jest zijn (być).
- ik ben (ja jestem)
- jij bent (ty jesteś)
- hij/zij/het/u is (on/ona/ono/Pan/Pani jest)
- wij zijn (my jesteśmy)
- jullie zijn (wy jesteście)
- zij zijn (oni/one są)
2. Czasowniki rozdzielnie złożone
W niderlandzkim często spotkasz czasowniki, które składają się z dwóch części, na przykład opstaan (wstawać). W czasie teraźniejszym pierwsza część wędruje na koniec zdania.
- ik sta op (ja wstaję)
- jij staat op (ty wstajesz)
- wij staan op (my wstajemy)
Więcej o czasownikach rozdzielnie złożonych w języku niderlandzkim przeczytasz tutaj: https://linguavolt.com/czasowniki-rozdzielnie-zlozone-w-niderlandzkim/
3. Odmiana czasowników zwrotnych
Czasowniki zwrotne, jak na przykład zich herinneren (pamiętać/przypominać sobie) mają „zich” czyli zaimek zwrotny, który zmienia formę w zależności od osoby, na przykład:
- ik herinner me (ja przypominam sobie)
- jij herinnert je (ty przypominasz sobie)
- hij/zij/het herinnert zich (on/ona/ono przypomina sobie)
- wij herinneren ons (my przypominamy sobie)
- jullie herinneren je (wy przypominacie sobie)
- zij herinneren zich (oni/one przypominają sobie)
Więcej o czasownikach zwrotnych w języku niderlandzkim przeczytasz tutaj: https://linguavolt.com/czasowniki-zwrotne-w-jezyku-niderlandzkim/
Kiedy używać czasu teraźniejszego?
- Czynności w danej chwili: Ik lees een boek. (Czytam książkę.)
- Czynności powtarzalne: Elke ochtend drink ik koffie. (Każdego ranka piję kawę.)
- Fakty: De aarde draait rond de zon. (Ziemia krąży wokół słońca.)
- Plany na przyszłość: Morgen ga ik naar de stad. (Jutro idę do miasta.)