W języku niemieckim istnieją trzy główne czasowniki posiłkowe (Hilfsverben), które są niezbędne do tworzenia czasów złożonych, strony biernej oraz niektórych trybów. Są to: haben (mieć), sein (być) i werden (stać się/zostać).
1. Haben (mieć)
Czasownik “haben” jest najczęściej używanym czasownikiem posiłkowym i służy do tworzenia:
- Perfektu (czas przeszły złożony) dla większości czasowników przechodnich (czyli tych, które wymagają dopełnienia w bierniku) oraz niektórych czasowników nieprzechodnich, które nie oznaczają zmiany miejsca ani stanu.
- Przykład: Ich habe das Buch gelesen. (Przeczytałem książkę.)
- Przykład: Er hat viel gearbeitet. (Dużo pracował.)
- Plusquamperfektu (czas zaprzeszły).
- Przykład: Ich hatte die Aufgabe schon erledigt. (Już wykonałem zadanie.)
Odmiana “haben” w czasie teraźniejszym (Präsens):
| Osoba | Forma |
| ich (ja) | habe |
| du (ty) | hast |
| er/sie/es (on/ona/ono) | hat |
| wir (my) | haben |
| ihr (wy) | habt |
| sie/Sie (oni/Państwo) | haben |
2. Sein (być)
Czasownik “sein” jest używany jako czasownik posiłkowy w następujących przypadkach:
- Perfektu dla czasowników oznaczających ruch, zmianę miejsca (np. gehen, fahren, fliegen, kommen) lub zmianę stanu (np. einschlafen, aufwachen, sterben, werden). Używa się go również z czasownikami bleiben (zostać) i sein (być).
- Przykład: Ich bin nach Hause gegangen. (Poszedłem do domu.)
- Przykład: Sie ist eingeschlafen. (Ona zasnęła.)
- Przykład: Wir sind in Berlin geblieben. (Zostaliśmy w Berlinie.)
- Plusquamperfektu dla tych samych czasowników, co w Perfekcie.
- Przykład: Er war schon angekommen. (On już przybył.)
Odmiana “sein” w czasie teraźniejszym (Präsens):
| Osoba | Forma |
| ich (ja) | bin |
| du (ty) | bist |
| er/sie/es (on/ona/ono) | ist |
| wir (my) | sind |
| ihr (wy) | seid |
| sie/Sie (oni/Państwo) | sind |
3. Werden (stać się/zostać)
Czasownik “werden” pełni kilka funkcji jako czasownik posiłkowy:
- Tworzenie strony biernej (Passiv).
- Przykład: Das Auto wird repariert. (Samochód jest naprawiany.)
- Przykład: Der Brief wurde geschrieben. (List został napisany.)
- Tworzenie czasu przyszłego (Futur I).
- Przykład: Ich werde dich besuchen. (Odwiedzę cię.)
- Tworzenie trybu przypuszczającego (Konjunktiv II) w odniesieniu do czasowników, które nie mają własnej formy Konjunktivu II lub dla podkreślenia nierealności (w połączeniu z bezokolicznikiem lub Partizip II).
- Przykład: Ich würde dir helfen. (Pomógłbym ci.) (W tym przypadku “würde” to forma Konjunktiv II od “werden”)
Odmiana “werden” w czasie teraźniejszym (Präsens):
| Osoba | Forma |
| ich (ja) | werde |
| du (ty) | wirst |
| er/sie/es (on/ona/ono) | wird |
| wir (my) | werden |
| ihr (wy) | werdet |
| sie/Sie (oni/Państwo) | werden |