Normalny szyk zdania (V2 word order)
W zdaniach oznajmujących w niderlandzkim czasownik główny stoi zwykle na drugim miejscu. Pierwsze miejsce może zajmować podmiot, okolicznik czasu, miejsca lub inny element zdania.
Schemat:
[Element 1] + [Czasownik] + [Podmiot/Reszta zdania]
Przykłady:
- Podmiot na początku:
- Ik lees een boek.
(Ja czytam książkę.) - Hier wonen mijn vrienden.
(Tutaj mieszkają moi przyjaciele.)
- Okolicznik czasu na początku:
- Morgen ga ik naar school.
(Jutro idę do szkoły.) - Vanavond kijken we een film.
(Wieczorem oglądamy film.)
Zwróć uwagę: czasownik zawsze stoi na drugim miejscu, niezależnie od tego, co jest pierwsze.
Inwersja (przestawienie szyku)
Inwersja zachodzi, gdy czasownik poprzedza podmiot, np. w pytaniach lub po niektórych okolicznikach wprowadzących inwersję.
a) W pytaniach bez słowa pytającego (tak/nie)
Schemat:
[Czasownik] + [Podmiot] + [Reszta zdania]?
Przykład:
- Kom je morgen?
(Przyjdziesz jutro?) - Heeft hij het boek gelezen?
(Czy on przeczytał książkę?)
b) Po okolicznikach na początku zdania
Czasami, gdy zdanie zaczyna się od określonego okolicznika (np. miejsca, czasu, sposobu), następuje inwersja:
Schemat:
[Okolicznik] + [Czasownik] + [Podmiot] + [Reszta zdania]
Przykłady:
- Op maandag gaat hij naar school.
(W poniedziałek idzie do szkoły.) - In de tuin speelt de kinderen.
(W ogrodzie bawią się dzieci.)